วันที่ 20 ธันวาคม 2553 ดร. ดนัย เทียนพุฒ พาพวกเราไป ดูงาน โรงเรียน ตชด.สิงคโปร์แอร์ไลน์เฉลิมพระเกียรติ ฯ อ. สอยดาว จ. จันทบุรี โดยท่านอาจารย์ ผศ.ดร.จินตนา มณเฑียรวิเชียรฉายและนักศึกษาป.โท ได้ร่วมเดินทางด้วย ครูใหญ่ คุณครู และนักเรียนทุกคนน่ารักมาก ตลอดเวลาที่ไปเราไม่ได้เห็นอาคารใหญ่โต เราไม่ได้เห็นห้องเรียนที่สะดวกสบายเหมือนในเมือง เราไมได้เห็นความพร้อมของนักเรียนซึ่งบางคนใส่ชุดอยู่บ้าน ไม่มีรองเท้า แต่เราเห็นรอยยิ้ม และน้ำใจ ตลอดสามชั่วโมง
ท่านครูใหญ่ได้พาชม เริ่มต้นจากสหกรณ์ โดยได้รับการสนับสนุนการวางแผนบริหารจัดการจาก สหกรณ์จังหวัด เป็นสินค้าทั่วไปไม่มาก แต่งร้านไม่เด่น ไม่มีชั้นวางราคาแพง มีตระกร้ารับเงิน สมุดจดเก่าๆ สองสามเล่ม นักเรียนประถมปลายจะเวียนกันมาขายสินค้า เราคิดว่ารูปแบบยิ่งใหญ่กว่าสหกรณ์โรงเรียนทั่วไป เนื่องจากเป็นร้านชำของชุมชนทั้งหมู่บ้าน ราคาถูก รวมทั้งสถานที่จำหน่วยผักสวนครัว เห็ด และสินค้าอื่นๆ ในโรงเรียน ไม่ได้หวังกำไร แต่นักเรียนได้ฝึก จนเป็นร้านค้าในหมู่บ้าน
ถัดไปเราไปดู โรงอาหารภาพที่เราเห็นคือ แม่ครัว 3-4 คน กำลังง่วนช่วยกันทำอาหาร บนผนังจะมีรายการเมนูอาหารทุกวัน เป็นรายการอาหารธรรมดา แต่มีครบคุณค่า ครบทั้ง 5 หมู่ และ แต่ละมื้อมีนมให้นักเรียน แม่ครัวมาจาก จิตอาสาช่วยกันปรุงอาหารให้ลูกหลานโดยไม่ได้รับค่าจ้าง และจะมีเวรผลัดกันทุกวัน
หากเดินไปดูโครงการน้ำดื่มไอโดดีนมีป้ายชื่อคุณครูผู้ดูแล ด้านหน้ามีโถดินเผา 3 ใบ หยดไอโอดีนให้นักเรียน ดื่มตลอดและมีเวรนักเรียช่วยกันเติมน้ำ
เราเดินผ่านห้องเรียนเล็กๆ ด้านหลังห้องมีชั้นหนังสือไม้อัด 3-4 ชั้น มีหนังสือเรียน เราพบแต่หนังสือเรียนที่แจกเรียน แต่ไม่พบหนังสือนิทาน รูปภาพสำหรับสำหรับเด็กๆ หรือแม้แต่ของเล่นเด็ก ในห้องมีการเรียนการสอน นักเรียนตั้งใจเรียนมาก เดินเข้าทักเราได้ยินคำ "สวัสดีครับ สวัสดีค่ะ " พร้อมกับรอยยิ้ม น่ารักมาก เรารู้สึกผิดมาก คิดในใจน่าจะเตรียมหนังสือเก่าที่บ้าน หรือขนม มาด้วย
เดินไปด้านหลังรอบโรงเรียน ถนนดินแดงมีต้นไม้โดยรอบ จุดแรกที่ไปดู คือ การเพาะเห็ดฟาง โรงเรือนขนาดเล็ก ประมาณ 6 * 3 เมตร เช้าๆ น้องนักเรียนที่รับผิดชอบต้องมาเก็บเห็ด และดูแลโรงเรือน
ข้างๆเป็นฟาร์มไก่ มีการเลี้ยงไก่ไข่ประมาณ 15 ตัว ไก่รุ่นนี้เป็นรุ่นที่ 7 ซึ่งรุ่นแรกซีพีมอบลูกไก่ให้โรงเรียน นักเรียนต้องมาเก็บไข่ตอนเช้าก่อนเข้าเรียน
ถัดไปเราพบหมูป่า คาดว่าเป็นพันธ์ผสมกับหมูบ้าน ไม่ดุ อาหารที่เลี้ยงคือ ต้นกล้วย เศษอาหารจากโรงครัว เมือถึงเวลาจะจับให้ชาวบ้าน โดยขายทั้งตัว
ด้านหลังมีแปลงผัก มีผักจำนวนมาก หลายชนิด มีระบบน้ำหยดแบบไทยประดิษฐ์ ใช้แกลลอนน้ำมันขนาด 5 ลิตรตัดก้นถัง เติมน้ำและมีเกลียวหมุนระดับน้ำไหล เช้าๆ น้องๆนักเรียนตัวน้อย จะมาเติมน้ำ
ระบบถังประปาโรงเรียน ขนาด 3 ถังใหญ่อยู่ด้านบนยกสูงจากพื่นดินประมาณ 7-8 เมตร ปล่อยน้ำใช้ในโรงเรียน ภายใต้ต้นก้ามปูขนาดใหญ่ โตมาพร้อมๆ กับโรงเรียน ใกล้ๆ กันมีถังปู เลี้ยงปลาดุก มีลูกปลาดุกรอจับ ไม่น่าเกิน 3 เดือนคงได้จับขาย และบ่อน้ำขนาดใหญ่ ซึ่งมีตาน้ำ ตลอดไป
ใกล้ๆ กันนั้นมีเสาปูน ปลุกพริกไทย สินค้าขึ้นชื่อของจันทบุรี เราเดินกลับลักษณะเป็นวงกลม รอบโรงเรียน ตลอดพื้นที่ประมาณ 20 ไร่ มีทั้งวิชาการในห้องเรียน วิธีชิวิตนอกห้องเรียน ครบสมบูรณ์
ครูใหญ่ พาเราไปเข้าห้องประชุม (น่าจะเป็นห้องสมุดดัดแปลง) นำเสนอบรรยายสรุป ภาพรวมของโรงเรียน มีหลานเรื่องที่ประทับ อาทิ ผลการเรียนภาษาอังกฤษ ได้เกินมาตรฐานของจังหวัดสูงมาก รวมทั้งอีกหลายวิชาที่ได้คะแนนสูง ครูใหญ่ให้เราถาม พวกเราตั้งคำถามหลายข้อ...............พวกเราประทับใจ และได้รับความรู้ มาก
