บทวิเคราะห์การศึกษาของฟินแลนด์

Part 3: Education Today and the Road Ahead

พนิตนาฎ ชำนาญเสือ

มยุรา นพพรพันธุ์

สุดารัตน์ สุวารี

นิพิฐพนธ์ สนิทเหลือ

1. สาระสำคัญ : การวิเคราะห์ Part III : Education Today and The Road Ahead

                การศึกษาของฟินแลนด์รับผิดชอบโดยกระทรวงศึกษาธิการ มีคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติเป็นหน่วยนโยบายและประเมินผลการให้บริการการศึกษาของท้องถิ่น

สภาพปัจจุบันการจัดการศึกษา

                Pre secondary Education

                               การศึกษาปฐมวัย เด็กวัยก่อน 7 ขวบ เรียนรู้จากครอบครัวและชุมชนมากกว่าที่จะเข้าโรงเรียน ห้องเรียนแบ่งเด็กตามกลุ่มอายุจำนวนเด็กต่อห้องไม่มาก ใช้เวลาเรียนไม่มาก เน้นการเรียนการสอนผ่านการเล่นและกิจกรรม เน้นการประเมินพัฒนาการทางสังคมและการเรียนรู้ของเด็กแต่ละคน

                                การศึกษาขั้นพื้นฐาน กฎหมายให้เด็กเรียนภาคบังคับถึงมัธยมต้น เทศบาลเป็นหน่วยงานรับผิดชอบ ผู้ปกครองอาจเลือกที่จะจัดการศึกษาเอกโดยไม่ส่งเด็กเข้าโรงเรียนก็ได้ นักเรียนเรียนฟรี รักษาฟรี อาหารฟรี รถรับส่งฟรี

                                เป้าหมายของการศึกษา มุ่งส่งเสริมและพัฒนามนุษยธรรม คุณธรรม และความรับผิดชอบต่อสังคม รวมทั้งฝึกทักษะที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต

                                หลักสูตร ใช้หลักสูตรแกนกลางของรัฐ

                                วิธีการสอน ครูเลือกใช้ให้เหมาะสมกับเนื้อหาวิชา , ให้ความสำคัญต่อการเรียนแบบร่วมมือกันทำงานเป็นทีม, เรียนรู้แบบลงมือทำสูง ทำให้เด็กเกิดการเรียนรู้และการพัฒนารอบด้านมากกว่าการเรียนแบบแข่งขัน

                                ครู มาจากกลุ่มคนเรียนดี ส่วนใหญ่จบป.โท ได้รับมอบอำนาจให้รับผิดชอบในการบริหารจัดการเรียนการสอนได้อย่างอิสระ

                                การประเมินผล เน้นเป้าหมายการแนะแนว การส่งเสริมการเรียน และพัฒนาทักษะของเด็กแต่ละคน ไม่มีการให้เกรดเป็นตัวเลข

                Upper secondary Education

                                แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ สามัญศึกษากับอาชีวศึกษา นักเรียนเลือกสายการเรียนตามความถนัดความพอใจ

                                ผู้เรียนเรียนฟรี (รัฐสนับสนุนงบประมาณ) ยกเว้นค่าใช้จ่ายอุปกรณ์การเรียน ผู้เรียนส่วนใหญ่เลือกเรียนสายอาชีพ เนื่องจากเงินเดือนหลังจบเงินเดือนไม่แตกต่างกัน

                                เทศบาลรับผิดชอบการจัดการศึกษา

                                เป้าหมายการจัดการศึกษาคือมุ่งอบรมเยาวชนให้เป็นพลเมืองดี มีความรู้และทักษะที่จำเป็นในการศึกษาต่อ การทำงาน การพัฒนาบุคลิกภาพ และวุฒิภาวะ

                                หลักสูตร ใช้หลักสูตรแกนกลาง

                                การประเมินผลใช้วิธีประเมินด้วยการสอบ อาจารย์ใหญ่กับครูผู้สอนประเมินร่วมกัน เน้นการประเมินความก้าวหน้าในการเรียนรู้ของน.ร.แต่ละคนมากกว่าการวัดผลด้วยการสอบแบบมาตรฐาน สำหรับการวัดผลด้วยการสอบแบบมาตรฐานใช้เฉพาะตอนสอบมัธยมปลายปีสุดท้าย

การปฏิรูปการศึกษา

                ในปฏิรูปโครงสร้างการศึกษาในปีค.ศ. 1968    เน้นปฏิรูปโรงเรียนขั้นพื้นฐาน โดยมีแนวคิด“การศึกษามีทั้งผลโดยตรงต่อชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี และต่อความสามารถในการแข่งขันทางเศรษฐกิจ”เป็นการให้บริการการศึกษาที่เสมอภาค (ทุกคนมีสิทธิเรียนอย่างทั่วถึง, คุณภาพการเรียนการสอนใกล้เคียงกัน) ในการจัดการศึกษาภาคบังคับฟรี 9 ปี

                หลักสำคัญของการปฏิรูปการศึกษาขั้นพื้นฐานของฟินแลนด์ คือต้องสร้างโรงเรียนที่ดีที่สุดสำหรับทุกคน ไม่ใช่แค่สำหรับบางคน การปฏิรูปการศึกษาเป็นเรื่องที่ต้องทำแบบวิวัฒนาการอย่างต่อเนื่อง โรงเรียนที่ประสบความสำเร็จจะต้องเป็นส่วนที่แยกไม่ออกจากสังคม ทั้งด้านการเมือง วัฒนธรรม และเศรษฐกิจ (เป็นความรับผิดชอบของคนทุกคนในชุมชนและในประเทศ) ให้ความนับถือในเรื่องการจัดการศึกษาแบบมืออาชีพ ทั้งในระดับท้องถิ่น ครู ผู้บริหาร

                ขั้นตอนการปฏิรูป มีการระดมสมองผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (ผู้เชี่ยวชาญทางการศึกษา กลุ่มผลประโยชน์ ครู ผู้บริหาร) มีการกระจายอำนาจให้โรงเรียน และองค์กรบริหารท้องถิ่น ให้มีความรับผิดชอบที่จะพัฒนาหลักสูตรของตนเอง เลือกหนังสือเรียนเอง เลือกวิธีสอนได้เอง การประเมินผล ไม่ได้ใช้การสอบแบบมาตรฐาน แต่เป็นการประเมินสิ่งที่นักเรียนแต่ละคนเรียนรู้และความก้าวหน้าของเขา เพื่อช่วยชี้แนะให้เขาเรียนรู้ปรับปรุงตัวเอง  สอบมาตรฐานระดับชาติเพียงครั้งเดียวตอนจบชั้นม.ปลาย

                ทศวรรษ 1990 ฟินแลนด์ประสบปัญหาเศรษฐกิจตกต่ำเช่นเดียวกันกับประเทศทั่วโลก แต่ปัจจุบันมีการปฏิรูปเป็นสังคมฐานความรู้ โดยขึ้นชื่อว่าเป็นประเทศที่มีทรัพยากรบุคคลที่มีคุณภาพสูง มีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารอย่างกว้างขวาง ภาคการศึกษาและการวิจัยได้รับการออกแบบให้สนับสนุนการสร้างนวัตกรรม

                ผลสำเร็จการปฏิรูปการศึกษาของฟินแลนด์ จากผลการสำรวจพบว่าเด็กอายุ 10 ปีของฟินแลนด์ อ่านหนังสือมากที่สุดในโลก ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาของผู้เรียนในแต่ละโรงเรียนไม่แตกต่างกันมาก

ปัจจัยความสำเร็จ 6 ประการ

สิ่งที่ท้าทายในอนาคต

2.   แนวคิดหรือหลักทฤษฎี ในการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษา

        ฟินแลนด์เป็นประเทศรัฐสวัสดิการ   ในการปฏิรูประบบการศึกษาเมื่อปี ค.ศ. 1968  รัฐบาลได้วางแผนเชิงกลยุทธ์ โดยมีวิสัยทัศน์ร่วมกันว่า  การศึกษามีทั้งผลโดยตรงต่อชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี  และต่อความสามารถในการแข่งขันทางเศรษฐกิจ   ซึ่งขณะนั้น  ฟินแลนด์กำลังปรับเปลี่ยนจากประเทศที่มีฐานอยู่บนการเกษตร  ป่าไม้  การประมง  ไปเป็นประเทศพัฒนาอุตสาหกรรม การค้าและการบริการที่ใช้เทคโนโลยี่ระดับสูง

ดังนั้น   ฟินแลนด์จึงนำทฤษฎีระบบมาใช้ในการปฏิรูปการศึกษา     โดยนำประเด็นความต้องการการเปลี่ยนแปลงประเทศมาเป็นสภาพแวดล้อมที่มากระทบกับระบบการศึกษา และตั้งผลลัพธ์ทางการศึกษาที่คุณภาพของคนในประเทศที่จะพัฒนาประเทศไปสู่เป้าหมายที่ต้องการ

จากประเด็น การจัดการศึกษาในวันนี้และเส้นทางการศึกษาแห่งอนาคตของการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษาของประเทศฟินแลนด์นั้น จะเห็นได้ว่ามี ปัจจัยแห่งความสำเร็จ 6 ประการ ซึ่งสามารถวิเคราะห์แนวคิดการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษาในกรอบของทฤษฎีระบบ ดังนี้

                        

               

2.1 ปัจจัยนำเข้า

                2.1.1  นโยบายการศึกษา

นโยบายการจัดการศึกษาที่เน้นความเสมอภาคเท่าเทียมกัน เป็นมาตรฐานโรงเรียนภาคบังคับ 9 ปีที่มีคุณภาพเท่าเทียมกัน : โรงเรียนเป็นทั้งสถานที่เล่น เรียนรู้ และพัฒนาผู้เรียนอย่างรอบด้าน นักเรียนได้รับอาหารฟรีวันละ 2 มื้อ การดูแลสุขภาพฟรี รถรับส่งฟรี อุปกรณ์การเรียนรู้ฟรี

                2.1.2   ครูที่ดี

                A Instiller of values

                2.1.3   หลักสูตร

                                มีการจัดหลักสูตรที่เป็นหลักสูตรแกนกลางของรัฐ แต่ครูสามารถใช้วิธีการสอน ที่เหมาะสมกับเนื้อหาวิชา , ให้ความสำคัญต่อการเรียนแบบร่วมมือกันทำงานเป็นทีม, เรียนรู้แบบลงมือทำสูง ทำให้เด็กเกิดการเรียนรู้และการพัฒนารอบด้านมากกว่าการเรียนแบบแข่งขัน

2.2   กระบวนการ

2.2.1   สร้างภาวะผู้นำอย่างยั่งยืน: แนวคิดพื้นฐานของการจัดการศึกษา คือการศึกษาเป็นบริการสาธารณะ การศึกษาเป็นฐานของความสำเร็จในตลาดโลก โรงเรียนและครูให้ความสนใจในการพัฒนาการเรียนการสอนตามความต้องการของชุมชน ตามศักยภาพของโรงเรียน โดยมีแผนพัฒนาและกลยุทธ์รองรับ ภายใต้กรอบที่รัฐกำหนด ครูสนใจพัฒนาความรู้ความสามารถของตนเอง และมีการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น

2.2.2    การจัดการความรู้องค์กร มีการให้การยกย่องและรางวัลสำหรับนวัตกรรม: การให้การยอมรับว่าแต่ละโรงเรียนมีแนวคิดที่มีคุณค่า และรู้หนทางที่จะทำให้ประสบความสำเร็จ  มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากผู้ที่ประสบความสำเร็จ มีการสร้างชุมชนการเรียนรู้ระหว่างโรงเรียน และระหว่างครู โครงการที่เรียกว่า  "aquarium project"  เป็นความร่วมมือระหว่างรัฐบาล เทศบาล และ                โรงเรียน มีเป้าหมายให้โรงเรียนและครูร่วมกันพัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนการสอน           โดยสร้างเครือข่ายด้านทรัพยากรบุคคล มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทดสอบปฏิบัติ

      2.2.3   การวัดและการประเมินผล  เน้นความรับผิดชอบที่ยืดหยุ่น ซึ่งจัดการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ที่ไม่ใช่การทดสอบ: ครูเป็นผู้ประเมินผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียน การประเมินด้วยแบบทดสอบมาตรฐานทำครั้งเดียวเมื่อจบการศึกษาภาคบังคับ มีผลดี คือเด็กนักเรียนชั้นเด็กเล็กถึงเกรด 5 ไม่ได้วัดผลเป็นเกรด จึงไม่ต้องเปรียบเทียบกับผู้อื่น ครูมีอิสระในการวางแผนหลักสูตร จัดเวลาเรียนได้เอง ครูเลือกวิธีสอนได้เอง ทำให้เด็กไม่เครียด ครูก็ไม่เครียด

2.2.5   การจัดการเรียนการสอน  ที่พัฒนาศักยภาพผู้เรียนที่ มุ่งเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยจัดการเรียนรู้ในลักษณะที่ผู้เรียนมีความกระตือรือร้น(Active  learning) ประเมินตนเอง(Self evaluation) ความสามารถในการตัดสินใจ( Decision making) วางแผนการเรียนรู้จนถึงอนาคต(Learning Plan) และการเรียนแบบร่วมมือ(Cooperative learning)

2.3    ผลลัพธ์

  ผลสำเร็จการปฏิรูปการศึกษาของฟินแลนด์ พบว่าเด็กอายุ 10 ปีของฟินแลนด์ อ่านหนังสือมากที่สุดในโลก ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาของผู้เรียนในแต่ละโรงเรียนไม่แตกต่างกันมาก นักเรียนมัธยมฟินแลนด์ที่เข้าทดสอบประเมินผลระหว่างชาติตามโครงการ PISA ทำคะแนนได้ดีและนักเรียนทั้งประเทศมีคะแนนต่างกันน้อยกว่านักเรียนจากประเทศอื่น

3. การปฏิรูปการศึกษาเชิงเปรียบเทียบกับฟินแลนด์

3.1   ข้อมูลทั่วไปการปฏิรูปการศึกษารอบสอง

การปฏิรูปการศึกษา  คือ  การปรับเปลี่ยนพัฒนาเพื่อให้การศึกษาสามารถสร้างคนดีให้กับสังคมและเป็นพลังในการพัฒนาประเทศให้สามารถแข่งขันกับนานาอารยประเทศบนพื้นฐานของวัฒนธรรมและความเป็นไทย 

การปฏิรูปการศึกษาตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ  พ.ศ.2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545 มีความมุ่งหมาย ที่จะจัดการเพื่อพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ เป็นคนดีมีความสามารถและอยู่ร่วมกับสังคมอย่างมีความสุข   การดำเนินงานตามแนวทางการปฏิรูปการศึกษาให้บรรลุเป้าหมายอย่างมีพลังและมีประสิทธิภาพจำเป็นต้องยึดเงื่อนไขและหลักการสำคัญของการปฏิรูปการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการ 

วิสัยทัศน์  :  คนไทยได้เรียนรู้ตลอดชีวิตอย่างมีคุณภาพ

กรอบแนวทางการปฏิรูปการศึกษา

  การปฏิรูปการศึกษา ได้กำหนดจากกรอบ ต่อไปนี้  รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐      พ.ร.บ.การศึกษาแห่งชาติ  ๒๕๔๒      ข้อเสนอแนวทางการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง (พ.ศ. ๒๕๕๒ - ๒๕๖๑)      แผนการศึกษาแห่งชาติ  (พ.ศ. ๒๕๕๒ - ๒๕๕๙)     แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๐ – ๒๕๕๔)     นโยบายรัฐบาลด้านการศึกษา      และ นโยบาย ยุทธศาสตร์ และมาตรการพัฒนา กศ.ศธ.

เป้าหมาย

   ภายในปี ๒๕๖๑ มีการปฏิรูปการศึกษาและการเรียนรู้อย่างเป็นระบบ โดยเน้นเป้าหมายหลักสามประการ

   คุณภาพและมาตรฐานการศึกษาและเรียนรู้

   เพิ่มโอกาสทางการศึกษาและเรียนรู้อย่างทั่วถึง และมีคุณภาพ 

   ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนของสังคมในการบริหารและจัดการศึกษา

กรอบแนวทางการปฏิรูปการศึกษา ๔ ใหม่

   พัฒนาคุณภาพคนไทยยุคใหม่ 

   พัฒนาคุณภาพครูยุคใหม่ 

   พัฒนาคุณภาพสถานศึกษา และแหล่งเรียนรู้ ยุคใหม่ 

   พัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการใหม่ 

  

3.2 บทวิเคราะห์เปรียบเทียบกับปัจจัยความสำเร็จ 6 ประการ

ฟินแลนด์

แนวการปฏิรูปการศึกษา

การศึกษาขั้นพื้นฐานมีการปลูกฝังทักษะและทัศนคติต่อผู้เรียนในเรื่องการศึกษาตลอดชีวิต ครูในโรงเรียนภาคบังคับต้องจบการศึกษาระดับปริญญาโท โรงเรียนมีขนาดเล็กแต่มีอุปกรณ์ครบครัน ครูกับนักเรียนมีความใกล้ชิดกัน โรงเรียนเป็นทั้งสถานที่เล่น เรียนรู้ และพัฒนาผู้เรียนอย่างรอบด้าน นักเรียนได้รับอาหารฟรีวันละ 2 มื้อ การดูแลสุขภาพฟรี รถรับส่งฟรี อุปกรณ์การเรียนรู้ฟรี

สภาพปัจจุบัน คนไทยยังไม่สามารถเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพและเท่าเทียมกันได้  การปฏิรูป   มีการกำหนดวิสัยทัศน์   คนไทยได้เรียนรู้ตลอดชีวิตอย่างมีคุณภาพ   โดยยึด 3 D 4 ใหม่ เป็นหัวใจ   การกำหนดนโยบาย 5 ฟรี ได้แก่  เรียนฟรี / Tutor Channel /นมโรงเรียน /อาหารกลางวันตั้งแต่อนุบาลถึง ป.6  100%  /คนพิการเรียนฟรีถึงปริญญาตรี/ด้วยรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 49 ได้บัญญัติว่า บุคคลย่อมมีสิทธิเสมอกันในการรับการศึกษาไม่น้อยกว่า 12 ปี ที่รัฐจะต้องจัดให้อย่างทั่วถึงและมีคุณภาพโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย

ฟินแลนด์

แนวการปฏิรูปการศึกษา

วิชาชีพครูได้รับการยอมรับนับถือในสังคม ภาคธุรกิจนิยมรับผู้ที่เคยผ่านอาชีพครูเข้าทำงาน พ่อแม่ให้ความเชื่อถือในครูมาก ผู้ที่เรียนดีนิยมเลือกอาชีพครู ครูมีอิสระในการเลือกวิธีจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียน ครูส่วนใหญ่จบการศึกษาระดับปริญญาโท นิยมศึกษาต่อถึงระดับปริญญาเอก การศึกษาครู มีความสมดุลย์ระหว่างวิชาภาคทฤษฎีและปฏิบัติ ครูมีบทบาทร่วมในการพัฒนาโรงเรียน และมีส่วนร่วมในโครงการระดับชาติและนานาชาติ

สภาพปัจจุบัน  อาชีพครูได้รับการนับถือมาก แค่ครูไม่ได้มาจากผู้ที่เรียนเก่ง และการศึกษาทั่วไปอยู่ระดับปริญญาตรี  การปฏิรูป พัฒนาระบบผลิตครู คณาจารย์ และบุคลากรทางการศึกษา  การพัฒนาครู คณาจารย์ บุคลากรทางการศึกษา แนวทาง การพัฒนาครูทั้งระบบ/ สร้างครูพันธุ์ใหม่ จะทำ 3 หมื่นคนใน 5 ปี ชดเชยอัตราเกษียณ 30% เรียนจบแล้วบรรจุได้เลย/ การปรับระบบการพัฒนาบุคลากร กระบวนการพัฒนาจะมีองค์กรที่เป็นที่ยอมรับเกิดขึ้น มีหลักสูตรหลากหลาย ได้แก่  1.ผู้บริหารการศึกษาระดับสูง   2.กระบวนการเข้าสู่ตำแหน่งต่าง ๆ ต้องผ่านหลักสูตรอะไรบ้าง   3. หลักสูตรการเลื่อนวิทยฐานะ  4.หลักสูตรการต่อใบอนุญาตวิชาชีพ 5.หลักสูตรการพัฒนาตามนโยบาย

3.ภาวะผู้นำอย่างยั่งยืน:

ฟินแลนด์

แนวการปฏิรูปการศึกษา

แนวคิดพื้นฐานของการจัดการศึกษา คือการศึกษาเป็นบริการสาธารณะ การศึกษาเป็นฐานของความสำเร็จในตลาดโลก โรงเรียนและครูให้ความสนใจในการพัฒนาการเรียนการสอนตามความต้องการของชุมชน ตามศักยภาพของโรงเรียน โดยมีแผนพัฒนาและกลยุทธ์รองรับ ภายใต้กรอบที่รัฐกำหนด ครูสนใจพัฒนาความรู้ความสามารถของตนเอง และมีการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น

สภาพปัจจุบัน ชุมชนยังเข้ามีส่วนในการบริหารจัดการไม่มาก นโยบายการศึกษาถูกกำหนดโดยส่วนกลาง โรงเรียนมีแผนการดำเนินงานแต่ไม่ได้นำไปสู่การปฏิบัติอย่างจริงจัง การปฏิรูป เน้นการกระจายอำนาจสู่สถานศึกษา เขตพื้นที่ และ อปท. การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน มีระบบการบริหารจัดการตามหลักธรรมาภิบาล โดย กระจายอำนาจการบริหารและการจัดการศึกษาให้กับสถานศึกษาและเขตพื้นที่การศึกษา พัฒนาระบบบริหารจัดการตามหลักธรรมาภิบาลให้มีประสิทธิภาพ ปรับระบบการบริหารจัดการการเงินและงบประมาณ โดยเน้น demand side /ในมาตรา ๘ ของพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้ยึดหลักสามประการในการจัดการศึกษา คือเป็นการศึกษาตลอดชีวิตสำหรับประชาชน ให้สังคมมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาและกระบวนการเรียนรู้ให้เป็นไปอย่างต่อเนื่อง, อีกทั้งมาตรา ๙ ได้กำหนดหลักการสำคัญในการจัดระบบโครงสรัางและกระบวนการจัดการศึกษาไว้ ๖ ประการ คือ (ก) มีเอกภาพด้านนโยบายและมีความหลากหลายในการปฏิบัติ (ข) มีการกระจายอำนาจสู่เขตพื้นการศึกษา สถานศึกษา และองค์ปกครองส่วนท้องถิ่น

4.การให้การยกย่องและรางวัลสำหรับนวัตกรรม

ฟินแลนด์

แนวการปฏิรูปการศึกษา

การให้การยอมรับว่าแต่ละโรงเรียนมีแนวคิดที่มีคุณค่า และรู้หนทางที่จะทำให้ประสบความสำเร็จ  มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากผู้ที่ประสบความสำเร็จ มีการสร้างชุมชนการเรียนรู้ระหว่างโรงเรียน และระหว่างครู โครงการที่เรียกว่า  "aquarium project"  เป็นความร่วมมือระหว่างรัฐบาล เทศบาล และ                โรงเรียน มีเป้าหมายให้โรงเรียนและครูร่วมกันพัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนการสอน             โดยสร้างเครือข่ายด้านทรัพยากรบุคคล มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทดสอบปฏิบัติ

สภาพปัจจุบัน  มีการแลกเปลี่ยนโดยเชิญผู้ทรงคุณวุฒิภูมิปัญญาท้องถิ่นร่วมสอน   วิทยากรภายนอก การปฏิรูป    การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ  การแลกเปลี่ยน การตั้งสถาบันฝึกอบรมพัฒนาครู

    5. ความรับผิดชอบที่ยืดหยุ่น เช่น เน้นที่การเรียนรู้ไม่ใช่การทดสอบ:

ฟินแลนด์	แนวการปฏิรูปการศึกษา
ครูเป็นผู้ประเมินผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียน การประเมินด้วยแบบทดสอบมาตรฐานทำครั้งเดียวเมื่อจบการศึกษาภาคบังคับ มีผลดี คือเด็กนักเรียนชั้นเด็กเล็กถึงเกรด 5 ไม่ได้วัดผลเป็นเกรด จึงไม่ต้องเปรียบเทียบกับผู้อื่น ครูมีอิสระในการวางแผนหลักสูตร จัดเวลาเรียนได้เอง ครูเลือกวิธีสอนได้เอง ทำให้เด็กไม่เครียด ครูก็ไม่เครียด	สภาพปัจจุบัน  ความรับผิดชอบถูกกำหนดตามนโยบายกลาง แนวทางการสอน การวัดผลมีการกำหนดเป็นแผนขั้นตอน  มีการสอบวัดผลทุกปี  การปฏิรูป  ไม่มีการกล่าวถึงชัดเจนถึงความยืดหยุ่นของความรับผิดชอบ

  6.วัฒนธรรมเชื่อใจ

ฟินแลนด์

แนวการปฏิรูปการศึกษา

พ่อแม่ นักเรียน องค์กรต่างๆ ไว้วางใจในครูและโรงเรียนว่าจะสามารถพัฒนาผู้เรียนได้อย่างดีที่สุด รัฐบาลบริหารประเทศด้วยหลักธรรมาภิบาล แทบจะไม่มีคอร์รัปชั่น ครูและโรงเรียนได้รับเชิญให้มีส่วนร่วมในกิจกรรมพัฒนาสังคม

สภาพปัจจุบัน  มีการนำหลักธรรมาภิบาลมาใช้งาน  การได้รับวางใจแต่ละโรงเรียนยังไม่เท่ากัน  มีความแตกต่างแต่ละโรงเรียน การปฏิรูป   กล่าวถึงชัดเจนในการปฏิรูปรอบ สอง  เน้นการกระจายอำนาจสู่สถานศึกษา เขตพื้นที่ และ อปท. การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน มีระบบการบริหารจัดการตามหลักธรรมาภิบาล โดย 1.กระจายอำนาจการบริหารและการจัดการศึกษาให้กับสถานศึกษาและเขตพื้นที่การศึกษา 2.พัฒนาระบบบริหารจัดการตามหลักธรรมาภิบาลให้มีประสิทธิภาพ 3.พัฒนาการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มโอกาสทางการศึกษา อย่างมีคุณภาพ ๔ พัฒนาระบบบริหารจัดการเพื่อสนับสนุนการมีส่วนร่วมของประชาชน ภาคเอกชน และทุกภาคส่วนในการจัดการศึกษาและสนับสนุนการศึกษาและเรียนรู้ให้มากขึ้น

เอกสารอ้างอิง

                ข้อมูลทางการศึกษา ปีการศึกษา 2550. กรุงเทพฯ, 2551.